Rozemarijn is één van de kruiden die iedereen wel herkent. Deze zomerse struik, komt oorspronkelijk uit het gebied rondom de Midellandse Zee. Daar wordt het kruid veel gebruikt bij het roosteren van vlees. De Latijnse naam, Rosmarinus officinalis geeft de betekenis aan het kruid. Rosmarinus betekend: ‘dauw van de zee’. Dit verwijst naar het verfrissende effect van het kruid op de geest.
Hoe ziet de rozemarijn plant er uit?
Rozemarijn is een smalle struik met een hoge sierwaarde, die tot 1500 meter hoog kan worden. De stengels zijn houtig en heeft smalle omgerolde grijsgroene bladeren, bijna naaldachtig. De bladeren zijn van boven donkergroen, van onderen witachtig. Het is een groenblijvende struik.
Rozemarijn bevat een sterk geurende en smakende etherische olie.
Verschillende soorten
Rozemarijn hoort tot de lipbloemfamilie. Er zijn naast de Rosmarinus Officinalis verschillende soorten, zoals ‘Albifloris’ met zijn witte bloemen, ‘Beneden Blue’ heeft bleekgroen blad en blauwe bloemen. De minder winterharde ‘Majorca Pink’ heeft roze bloemen. Verder nog ‘Miss Jessop’s Upright’ met blauwe bloemen, net als de ‘McConnell’s Blue’. En de ‘Sissinghurst Blue’ met zijn helderblauwe bloemen.
Rozemarijn verzorgen. De meest gestelde vragen
Wil je veel plezier en opbrengst van je rozemarijn struik, dan vraagt dat wel de juiste verzorging. Wordt hij aan zijn lot overgelaten, dan wordt hij lelijk en krijgt kale plekken.
Rozemarijn snoeien, wanneer doe je dat?
Wanneer je veel van het struikje oogst, is dat alleen maar goed voor de rozemarijn. Daardoor blijft hij mooi compact, en kun je er zelfs een haag van kweken. De blaadjes en jonge scheuten kun je het hele jaar door oogsten. Maar in juli en augustus zijn ze het meest aromatisch. Rozemarijn is goed te drogen en behoud ook zijn aroma in gedroogde vorm.
In het voorjaar kun je doorgeschoten struiken het beste sterk terug snoeien. Wanneer je elk voorjaar de oudste drie takken weghaalt, blijft de struik zich verjongen.
Wanneer kun je het beste rozemarijn zaaien?
Van maart tot en met april kun je rozemarijn onder glas zaaien. Wil je het direct in de volle grond zaaien, dan kan dat vanaf half april, als de temperatuur buiten warm genoeg is. Om de zaailingen genoeg ruimte te geven om te groeien, moet je een afstand van 30 cm aanhouden.
Wat is de bloeitijd van rozemarijn?
De bloeitijd is in mei en juni, de struik krijgt dan blauwe bloemen.
Hoe winterhard is rozemarijn?
Ze kunnen tegen de vorst, als ze niet te vochtig staan, want dan gaan de wortels rotten.
Kun je rozemarijn stekken?
Aan het einde van de zomer kun je half-verhoute stekken van de plant afhalen. Deze kun je op bodemwarmte in een zaaibak in zandige grond laten wortelen.
Rozemarijn verplaatsen of verplanten
De struik groeit het beste in de volle grond, oorspronkelijk komt hij uit de heuvels rond het Middellandse zeegebied. Wanneer je een struik overplant in een tuin, zal hij het goed doen, maar minder etherische olie aanmaken die zorgen voor de werking en de geur van de kruiden.
Hoe vaak moet je een rozemarijn plant water geven?
Deze struik verdraagt geen natte grond, dus matig met water geven. Dat is het voordeel als hij in zandgrond staat, dan zakt het water wel weg als het te veel regent.
Zon of schaduw?
Een echte zonaanbidder, dat is ook niet zo gek, omdat de struik oorspronkelijk uit het Middellandse zeegebied komt, waar ze tegen de droge rotsen aangroeien.
En de bemesting?
De struik verdraagt vele grondsoorten, het liefst goed doorlatende kalkrijke grond. In de herfst en de lente mulchen. En in de lente een goede basisbemesting.
Rozemarijn in huis, in potten of in de tuin?
In een pot kun je ook genieten van de geur van rozemarijn in de tuin of op je balkon. Voor de soorten die niet winterhard zijn, kun je de struik binnen te laten overwinteren in een terracotta pot.
Geschiedenis en weetjes
Er is gaat een verhaal, dat in het preutse victoriaanse Engeland de dames het warm kregen van rozemarijn. Ze hoopten dat dit hetzelfde effect zou hebben bij de mannen, waar ze stiekem een takje in de jaszak stopten. Was de truc gelukt en waren ze zwanger, dan moesten ze voorzichtig zijn met het gebruik van dit kruid, omdat het de baarmoeder sterk stimuleert.
In Engeland wordt rozemarijn samen met hulst gebruikt als traditionele kerstversiering.
Bij de Grieken en Romeinen gold de plant als een geluksbrenger en ze geloofden dat het zou beschermen tegen boze geesten. Rozemarijn was ook verbonden met de liefdesgodin Aphrodite.
Rosmarinus officinalis staat symbool voor vriendschap, liefde en trouw. Daarom werd het vroeger vaak verwerkt in bruidsboeketten.
Op begraafplaatsen worden soms rozemarijnstruiken geplant, omdat deze staat voor “niet vergeten”.
Ook leuk: recepten / gebruik en producten
Rozemarijn is op verschillende manieren te gebruiken. We geven je een aantal tips om met dit geurige kruid aan de slag te gaan.
Rozemarijn geurzakjes
De gedroogde blaadjes kunnen gebruikt worden in potpourri of geurzakjes. Lekker in combinatie met gedroogde lavendel, tijm en munt. En fijn om zo’n zakje bij de hand te hebben wanneer je even een mentale dip hebt! Voor een extra steuntje in de rug, kun je bijvoorbeeld ook denken aan bachbloesem Olive. Deze bachbloesem staat bekend als verfrissend voor lichaam en geest.
Rozemarijnblaadjes in de kledingkast houd motten buiten de deur!
Anti mug kruidenmix: een combinatie van lavendel, rozemarijn, citroen melisse, goudsbloem en kattenkruid houdt muggen op afstand!
In de keuken
Gebruik rozemarijn met mate als je het in je recepten gebruikt. Want dan geeft het zijn heerlijke aroma aan vlees, soepen, sauzen en kaasgerechten. Overdaad schaad, want de smaak wordt kamferachtig bij teveel toevoeging.
Maak je eigen rozemarijnazijn (of olie): voeg een takje, of losse bladeren toe aan een fles azijn of olijfolie. Laat de smaak een paar dagen intrekken en zeef het, daarna heb je een heerlijke smaakmaker voor je gerechten.
Rozemarijn thee of bad
Een kopje hete rozemarijnthee is heerlijk als je merkt dat je verkouden gaat worden. De thee werkt verzachtend en is extra lekker met een beetje honing.
Rozemarijnolie
De etherische olie is heerlijk om te verdampen, zowel in een aromabrander als in een lekker warm bad. De geur is verfrissend en bevordert de concentratie. Ook wordt de olie in veel cosmetische producten en parfums toegevoegd.
Om zelf een geurige olie te maken, laat je een takje rozemarijn één maand trekken in zonnebloemolie. Dit kun je alleen niet te lang bewaren, in de koelkast.
De olie kan ook gebruikt worden om insecten te weren.